Meksika Körfezi’nden Britanya’nın kuzeyine ılık su taşıyan bu deniz akıntıları döngüsü, kuzeybatı Avrupa’da havayı daha da sıcak hale getiriyor. Dolayısıyla sistemin çökmesi, bu bölgedeki sıcaklıkları önemli ölçüde düşürebilir ve iklimi yıkıcı bir şekilde değiştirebilir.
Öte yandan, iklim alanında önde gelen bilim adamlarının, araştırmanın bulguları hakkında bazı çekinceleri var. Bu uzmanlar, Gulf Stream’in bu yüzyılda değişme ihtimalinin düşük olduğunu söylüyor.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli tarafından yapılan son araştırma, Atlantik Meridyen Devridaim Döngüsü (AMOC) olarak da adlandırılan bu sistemin bu kadar çabuk çökmeyeceğini ortaya koydu.
Yeni araştırmayı yürüten grubun bir parçası olan Kopenhag Üniversitesi’nden Prof. Peter Ditlevsen “2004’te bu akımı ölçmeye başladığımızdan beri, AMOC’un zayıfladığına dair endişeler var” diyor. AMOC’un kuzey kutbuna taşıdığı sıcak su soğur ve dibe çöker.
ORTA 2025-2095 MAYIS SOĞUK
Ancak küresel ısınma nedeniyle kuzeyde, özellikle Grönland’da buzların hızla erimesi, bu akıntının o kadar kuzeye ulaşamadan daha güneyde soğumasına neden olur. AMOC çökerse, Avrupa’da sıcaklıklar 10-15 derece kadar düşebilirken, ABD’nin doğu kıyısında deniz seviyeleri yükselebilir. Milyarlarca insanı besleyen tarım alanlarındaki yağışlarda da değişiklikler meydana gelebilir. AMOC’un son çöküşü 115.000 yıl önce Buz Devri’nin başlangıcında meydana geldi ve sistem 12.000 yıl önce yeniden mevcut döngüsüne başladı. Nature Communications’da yayınlanan yeni araştırma, AMOC’nin 2025 ile 2095 arasında çökebileceğini öne sürüyor.
Analiz, sera gazı emisyonlarındaki artışın bugüne kadarki oranda devam edeceği varsayımına dayanmaktadır. Sera gazı emisyonlarındaki artış durursa veya emisyonlar azalmaya başlarsa, AMOC’un çöküşü o kadar erken olmayabilir. Birleşik Krallık Meteoroloji Servisi’nden Ben Booth da dahil olmak üzere bilim adamları, bu yeni araştırmadaki bulguların doğru olduğunu kabul ettiler. “Bütün bilim dünyası tarafından kabul edilmekten uzak”diyor.
Southampton Üniversitesi Ulusal Deniz Bilimleri Merkezi’nden Prof. Penny Tatili “AMOC’nin zayıfladığına dair net bir kanıt yok”diyor ve ekliyor:
“AMOC’nin bir gün bugünkü işlevini yitirme olasılığının olduğunu biliyoruz, ancak bunu hafife almak son derece zor. Komşum bana sıcak hava dalgalarıyla mı yoksa AMOC’un çökme olasılığıyla mı daha fazla ilgilenmesi gerektiğini sorsa, sıcak hava dalgalarına işaret ederdim. Bunu görüyoruz ve daha da kötüleşeceğinden eminiz.”
Son araştırmaların birçok bilim insanı tarafından kabul görmemesinin temel nedeni, AMOC hakkında bir takım varsayımlarda bulunmasıdır.
Ancak uzmanlar, iklim sistemi çok karmaşık olduğu için şu anda AMOC’u tam olarak anlayacak bilgiye sahip olmadıklarını söylüyor.
Reading Üniversitesi’ndeki Ulusal Atmosfer Bilimi Merkezi’nden Profesör. Jon Robson, bu sistemin 2025-95’in ortasında çökebileceği bulgusuna şüpheyle bakılması gerektiğini vurguluyor.
